1969 doğumlu İngiliz yazar Tom McCarthy’nin C adlı romanı yayımlandığında çağdaş romana büyük bir yenilik getirdiği söylendi. Notos Yayınları tarafından yayımlanan kitabın okunması zor fakat kitap bittiğinde insana “iyi ki okumuşum” dedirtiyor.
Daha önce çevirdiğim hiçbir kitap, Tom McCarthy’nin C’si kadar, benimle, hayatımla, kendi yazdığım kitaplarla alakalı olduğunu hissettirmemişti bana. Bu belki çevirdiğim yazarlar arasında en genci olmasıyla alakalıdır. 1969 doğumlu McCarthy; benden 12 yaş büyük yani. Daha evvel Sokaktaki Adam’ını Türkçeleştirdiğim Philip Roth’un “çevirdiğim en genç yazar” olduğu, kendisinin 1933’te doğduğu (dedem yaşında) ve 10 kitaba ulaşan mütevazı çevirmenlik yaşantımda vaktimi daha çok 1800’lerde yaşamış kişilere adadığım düşünülürse bunu “yaşıtıyla aynı masaya oturtulmuş gencin aile yemeğindeki mutluluğu” olarak açıklamak uygun düşebilir belki. Ama yok, tam öyle değil. McCarthy’nin 1900’lerin başında başlayan ve bizi Serge Carrefax isimli bir karakterin gözünden farklı farklı alemlerde gezdiren kitabında daha derin bir kardeşlik, bir ses ortaklığı, bir kafadarlık buldum ben. Bu, öncelikle, bir macera romanı, hemen uyarayım. Daha evvel Ten Ten ve Edebiyatın Sırrıbaşlıklı bir kitap yazmış McCarthy için macera romanı dediğimiz şeyin küçümsenip gözardı edilecek bir şey değil, deneysel yöntemlerle dönüştürülebilecek bir alan olduğunu da ekleyeyim. Macera romanlarının devrimci yanı, karakterin psikolojisini merkeze alan ve 1960’larda deneysel Fransız romancıların ‘burjuva romanı’ olarak gördükleri; birey, onun psikolojisi ve bireyselliğini temel alan romanlara yaptıkları muhalefet. Alain Robbe-Grillet’nin Silgilerve Kıskançlık gibi romanlarında karakterler, içine yazarın eli girmiş birer kukla gibidir: olayların arasında ilerler, bizi gerçek olduklarına inandırmaya hiç uğraşmazlar. Bir G. I. Joe oyuncağı ne kadar gerçekse onlar da o kadar gerçektir: Yani sizin onun gerçek olduğuna inandığınız kadar gerçek. C‘nin kahramanı Serge Carrefax de bir kukla. Lakin psikolojisi, iç dünyası, duyguları devrimci biçimde gözardı edilse, yalnızca yaptıkları bir bilim insanının titizliğiyle incelense de, dile ve iletişime merakı önemsenen bir kukla. Telsizlere büyük bir ilgisi var mesela; bugün olsa Twitter’ın mucidi Jack Dorsey ile hasbıhal edecek kimbilir ne mevzular bulurlardı. Serge’in doğumuyla başlayan hikaye bizi kahramanımızın babasının tuhaf evinden Birinci Dünya Savaşı’nın çatışmalarına, bir Alman esir kampına, oradan insanların savaşın sıkıntısını seks ve çeşitli maddeler aracılığıyla atmaya çalıştığı Londra’ya, en nihayetinde Mısır’a ve denize, açık denizlere, dalgalara götürüyor. Bundan üç sene evvel yayıncı dostum Semih Gümüş bana C’yi çevirmemi önerdiğinde bunun satışı az, emeği çok bir kitap olacağını çevirmen duyargalarım hemen haber vermişti bana, çevirmene ev satın aldıracak romanlardan biri değildi bu ama işte, hayatta her şey de para değildi. C’yi çevirdiğimi söylediğim çoğu yazar-çizer arkadaşım, belki de şakayla karışık, “Çok önemli bir iş yapıyorsun Kaya, bileğine kuvvet” diyerek yüreklendirmişlerdi beni. İlk romanı Remainder Zadie Smith tarafından “Son 10 senenin en iyi İngilizce romanlarından” diye tarif edilmişti McCarthy’nin; yine Smith’in meşhur bir New York Review of Books makalesindeki kavramsallaştırmasına göre “romanın gidebileceği iki yol”dan birinin mühim temsilcisiydi kendisi. Gerçekçi değil deneysel; herkese değil yenilikçi merakları olana seslenen; okurla arasında bir konsensüs aramaktansa bir gerginlik yaratarak varolmayı seven bir roman. Okuması zor, tıpkı eski büyük deneysel romanlar gibi. Okuması zor ama okuduğuna değen şu romanlardan işte…
Baş Döndürücü Bir Kitap
Çeviri haberimle heyecanlanan ahbaplarımın merakında McCarthy’nin yayın alemindeki bu ününün payı vardı muhtemelen. Bu da bende, yurtdışında çıkmış son teknoloji bir cihazı memleketlisiyle paylaşmak için kalbi pır pır atan bir modern zaman müteşebbisinin tatlı telaşını yarattı. Proust’un büyük romanının bazı bölümlerini Türkçeye, Geçmiş Zaman Peşinde ismini vererek, ilk Yakup Kadri Karaosmanoğlu çevirdiğinde kim bilir nasıl heyecanlanmıştı millet. Ulysses ilk defa Nevzat Erkmen çevirisiyle Türkçe olarak raflardaki yerini aldığında, ülkesine internet ve yabancı araba gelen Kübalı misali sevinip heyecanlandığımız günleri dün gibi hatırlarım. Peki vatandaşlarının İngilizceyi ana dili gibi konuşup her hafta Mad Men’inden Girls‘üne en metinlerarası dizilere bir bardağa su doldururcasına rahatlıkla altyazı çevirdiği günümüzde deneysel İngilizce bir romanın Türkiye’de Türkçe yayımlanması hakikaten de önemli miydi o kadar da? Ben, çevirmeni açısından önemliydi elbette. Çevirirken bu baş döndürücü kitabın tuhaflıklarının Türkiyeli yazarlara nasıl ‘tesirler’ yapacağını hayal etmek bir zevkti. C‘yi okumadan yazdığım ve bir macera romanını deneysel bir biçimde yeniden hayal etmeye çalıştığım kendi romanım Macera’yı C‘yi okuduktan sonra yazsam nasıl yazacağımı düşünmek ilginçti. Yazarının aklının sinemasına girdiğimi düşündüğüm, aynı kafada olduğumuzu hissettiğim anları şimdi C‘yi elimde tutarken hatırlamak ise belki biraz üzüyor beni. Yalnızca yazarken değil, çevirirken de, bitirdiğiniz her cümle, her sayfa, her kitap, nihayet basılı olarak elinizde tuttuğunuzda, hayatın geri dönmeyecek anlarını hatırlatır size.
Warning: Trying to access array offset on value of type bool in /home/notoskitap/public_html/wp-content/plugins/nm-custom-code/includes/post-social-share.php on line 16
Semih Gümüş, Oggito, 7 Şubat 2020 “Ben ancak tastamam yani eksiksiz olmaya gayret edebilirim.” Çiyil Kurtuluş ikinci öykü kitabı Aramızda Bir Bahçe Yakınlığı‘nı yayımladı. İlk kitabı Kasırga ve Yabanmersinleri‘nden sonra. Öyküye verdiği emek, kendine özgü bir öykü dili yaratma ısrarı, kendi öykü anlayışını kararlılıkla sürdürme çabası, Çiyil Kurtuluş’u günümüz öykücüleri arasında özel bir yere koyuyor. Onunla öykücülüğü ve öykü …
Kadir Işık, BirGün Kitap, 12 Mart 2021 Özcan Yılmaz’ın Notos Kitap’tan çıkan son öykü kitabı Akıp Giden Günlerimiz’deki karakterler, içinde bulundukları çevreyle paralel hayatlar yaşayan ve kendi dünyalarının dışına çıkamadan var olmaya çalışan aykırı bireyler. Notos Kitap’tan yayımlanan Özcan Yılmaz’ın ilk kitabı ‘Akıp Giden Günlerimiz’ son zamanlarda okuduğum öykü kitapları içinde farklı bir yerde. Yazarın …
Erdinç Akkoyunlu, Oggito, 9 Kasım 2018 Görünen o ki Yuri Herrera bize daha çok Meksika gezisi yaptıracak. İyi de yapacak. İyi bir romanı okumayı bitirmenin verebileceğin en büyük his: bir rüyadan usulca, temiz bir bilinçle ama gördüğün düşün tek sahnesini olduğu gibi hatırlayamadan uyanmaya benzer. Don Quijote’nin yazılmış ilk roman (ve en büyüğü) olduğunu kabul …
Atilla Birkiye, K24, 8 Ekim 2015 Mektuplar büyük bir çoğunlukla yazanı öldükten sonra kitaplaştırılır ve başka birine yazılmış, genellikle de “içsel itiraflar”dır… Acaba her mektup yayınlanmalı/ kitaplaşmalı mı? Kalemin Ucu- IX Edebiyat ürünlerinde çoğunlukla mektup, anı, günlük “merak” uyandıran türlerdir. Hem de çok. Onlarda, kişisel, dönemsel bilgiler, yaşanmışlıklar yer alır. Okurun ilgisini biraz da bir …
Sanki çevirmemişim de ben yazmışım gibi
Kaya Genç, Sabah, 19 Haziran 2015
1969 doğumlu İngiliz yazar Tom McCarthy’nin C adlı romanı yayımlandığında çağdaş romana büyük bir yenilik getirdiği söylendi. Notos Yayınları tarafından yayımlanan kitabın okunması zor fakat kitap bittiğinde insana “iyi ki okumuşum” dedirtiyor.
Daha önce çevirdiğim hiçbir kitap, Tom McCarthy’nin C’si kadar, benimle, hayatımla, kendi yazdığım kitaplarla alakalı olduğunu hissettirmemişti bana. Bu belki çevirdiğim yazarlar arasında en genci olmasıyla alakalıdır. 1969 doğumlu McCarthy; benden 12 yaş büyük yani. Daha evvel Sokaktaki Adam’ını Türkçeleştirdiğim Philip Roth’un “çevirdiğim en genç yazar” olduğu, kendisinin 1933’te doğduğu (dedem yaşında) ve 10 kitaba ulaşan mütevazı çevirmenlik yaşantımda vaktimi daha çok 1800’lerde yaşamış kişilere adadığım düşünülürse bunu “yaşıtıyla aynı masaya oturtulmuş gencin aile yemeğindeki mutluluğu” olarak açıklamak uygun düşebilir belki. Ama yok, tam öyle değil. McCarthy’nin 1900’lerin başında başlayan ve bizi Serge Carrefax isimli bir karakterin gözünden farklı farklı alemlerde gezdiren kitabında daha derin bir kardeşlik, bir ses ortaklığı, bir kafadarlık buldum ben. Bu, öncelikle, bir macera romanı, hemen uyarayım. Daha evvel Ten Ten ve Edebiyatın Sırrıbaşlıklı bir kitap yazmış McCarthy için macera romanı dediğimiz şeyin küçümsenip gözardı edilecek bir şey değil, deneysel yöntemlerle dönüştürülebilecek bir alan olduğunu da ekleyeyim. Macera romanlarının devrimci yanı, karakterin psikolojisini merkeze alan ve 1960’larda deneysel Fransız romancıların ‘burjuva romanı’ olarak gördükleri; birey, onun psikolojisi ve bireyselliğini temel alan romanlara yaptıkları muhalefet. Alain Robbe-Grillet’nin Silgilerve Kıskançlık gibi romanlarında karakterler, içine yazarın eli girmiş birer kukla gibidir: olayların arasında ilerler, bizi gerçek olduklarına inandırmaya hiç uğraşmazlar. Bir G. I. Joe oyuncağı ne kadar gerçekse onlar da o kadar gerçektir: Yani sizin onun gerçek olduğuna inandığınız kadar gerçek. C‘nin kahramanı Serge Carrefax de bir kukla. Lakin psikolojisi, iç dünyası, duyguları devrimci biçimde gözardı edilse, yalnızca yaptıkları bir bilim insanının titizliğiyle incelense de, dile ve iletişime merakı önemsenen bir kukla. Telsizlere büyük bir ilgisi var mesela; bugün olsa Twitter’ın mucidi Jack Dorsey ile hasbıhal edecek kimbilir ne mevzular bulurlardı. Serge’in doğumuyla başlayan hikaye bizi kahramanımızın babasının tuhaf evinden Birinci Dünya Savaşı’nın çatışmalarına, bir Alman esir kampına, oradan insanların savaşın sıkıntısını seks ve çeşitli maddeler aracılığıyla atmaya çalıştığı Londra’ya, en nihayetinde Mısır’a ve denize, açık denizlere, dalgalara götürüyor. Bundan üç sene evvel yayıncı dostum Semih Gümüş bana C’yi çevirmemi önerdiğinde bunun satışı az, emeği çok bir kitap olacağını çevirmen duyargalarım hemen haber vermişti bana, çevirmene ev satın aldıracak romanlardan biri değildi bu ama işte, hayatta her şey de para değildi. C’yi çevirdiğimi söylediğim çoğu yazar-çizer arkadaşım, belki de şakayla karışık, “Çok önemli bir iş yapıyorsun Kaya, bileğine kuvvet” diyerek yüreklendirmişlerdi beni. İlk romanı Remainder Zadie Smith tarafından “Son 10 senenin en iyi İngilizce romanlarından” diye tarif edilmişti McCarthy’nin; yine Smith’in meşhur bir New York Review of Books makalesindeki kavramsallaştırmasına göre “romanın gidebileceği iki yol”dan birinin mühim temsilcisiydi kendisi. Gerçekçi değil deneysel; herkese değil yenilikçi merakları olana seslenen; okurla arasında bir konsensüs aramaktansa bir gerginlik yaratarak varolmayı seven bir roman. Okuması zor, tıpkı eski büyük deneysel romanlar gibi. Okuması zor ama okuduğuna değen şu romanlardan işte…
Baş Döndürücü Bir Kitap
Çeviri haberimle heyecanlanan ahbaplarımın merakında McCarthy’nin yayın alemindeki bu ününün payı vardı muhtemelen. Bu da bende, yurtdışında çıkmış son teknoloji bir cihazı memleketlisiyle paylaşmak için kalbi pır pır atan bir modern zaman müteşebbisinin tatlı telaşını yarattı. Proust’un büyük romanının bazı bölümlerini Türkçeye, Geçmiş Zaman Peşinde ismini vererek, ilk Yakup Kadri Karaosmanoğlu çevirdiğinde kim bilir nasıl heyecanlanmıştı millet. Ulysses ilk defa Nevzat Erkmen çevirisiyle Türkçe olarak raflardaki yerini aldığında, ülkesine internet ve yabancı araba gelen Kübalı misali sevinip heyecanlandığımız günleri dün gibi hatırlarım. Peki vatandaşlarının İngilizceyi ana dili gibi konuşup her hafta Mad Men’inden Girls‘üne en metinlerarası dizilere bir bardağa su doldururcasına rahatlıkla altyazı çevirdiği günümüzde deneysel İngilizce bir romanın Türkiye’de Türkçe yayımlanması hakikaten de önemli miydi o kadar da? Ben, çevirmeni açısından önemliydi elbette. Çevirirken bu baş döndürücü kitabın tuhaflıklarının Türkiyeli yazarlara nasıl ‘tesirler’ yapacağını hayal etmek bir zevkti. C‘yi okumadan yazdığım ve bir macera romanını deneysel bir biçimde yeniden hayal etmeye çalıştığım kendi romanım Macera’yı C‘yi okuduktan sonra yazsam nasıl yazacağımı düşünmek ilginçti. Yazarının aklının sinemasına girdiğimi düşündüğüm, aynı kafada olduğumuzu hissettiğim anları şimdi C‘yi elimde tutarken hatırlamak ise belki biraz üzüyor beni. Yalnızca yazarken değil, çevirirken de, bitirdiğiniz her cümle, her sayfa, her kitap, nihayet basılı olarak elinizde tuttuğunuzda, hayatın geri dönmeyecek anlarını hatırlatır size.
Warning: Trying to access array offset on value of type bool in /home/notoskitap/public_html/wp-content/plugins/nm-custom-code/includes/post-social-share.php on line 16
İlgili Yazılar
Çiyil Kurtuluş: “Yalınlığın ya da kontrollü olmanın duyguyu dışarda bıraktığını düşünenlerden değilim.” (Söyleşi)
Semih Gümüş, Oggito, 7 Şubat 2020 “Ben ancak tastamam yani eksiksiz olmaya gayret edebilirim.” Çiyil Kurtuluş ikinci öykü kitabı Aramızda Bir Bahçe Yakınlığı‘nı yayımladı. İlk kitabı Kasırga ve Yabanmersinleri‘nden sonra. Öyküye verdiği emek, kendine özgü bir öykü dili yaratma ısrarı, kendi öykü anlayışını kararlılıkla sürdürme çabası, Çiyil Kurtuluş’u günümüz öykücüleri arasında özel bir yere koyuyor. Onunla öykücülüğü ve öykü …
Var olmaya çalışan aykırı bireyler
Kadir Işık, BirGün Kitap, 12 Mart 2021 Özcan Yılmaz’ın Notos Kitap’tan çıkan son öykü kitabı Akıp Giden Günlerimiz’deki karakterler, içinde bulundukları çevreyle paralel hayatlar yaşayan ve kendi dünyalarının dışına çıkamadan var olmaya çalışan aykırı bireyler. Notos Kitap’tan yayımlanan Özcan Yılmaz’ın ilk kitabı ‘Akıp Giden Günlerimiz’ son zamanlarda okuduğum öykü kitapları içinde farklı bir yerde. Yazarın …
Latin Amerika’nın Şafağında: Bedenlerin Göçü
Erdinç Akkoyunlu, Oggito, 9 Kasım 2018 Görünen o ki Yuri Herrera bize daha çok Meksika gezisi yaptıracak. İyi de yapacak. İyi bir romanı okumayı bitirmenin verebileceğin en büyük his: bir rüyadan usulca, temiz bir bilinçle ama gördüğün düşün tek sahnesini olduğu gibi hatırlayamadan uyanmaya benzer. Don Quijote’nin yazılmış ilk roman (ve en büyüğü) olduğunu kabul …
Mektuplar, Yazarın İç Dünyası
Atilla Birkiye, K24, 8 Ekim 2015 Mektuplar büyük bir çoğunlukla yazanı öldükten sonra kitaplaştırılır ve başka birine yazılmış, genellikle de “içsel itiraflar”dır… Acaba her mektup yayınlanmalı/ kitaplaşmalı mı? Kalemin Ucu- IX Edebiyat ürünlerinde çoğunlukla mektup, anı, günlük “merak” uyandıran türlerdir. Hem de çok. Onlarda, kişisel, dönemsel bilgiler, yaşanmışlıklar yer alır. Okurun ilgisini biraz da bir …